Yara wil in 2030 1,5 megaton minder CO2 uitstoten

Belangrijke kanttekening is dat 1,4Mt niet in Sluiskil de lucht ingaat, maar bij gebruik van producten zoals CO2 in frisdrank en bier. De daadwerkelijke uitstoot in Sluiskil bedraagt dan nog zo’n 0,4Mt ten opzichte van 5,2Mt in 1990. Als Yara deze ambitie waarmaakt betekent dat in Sluiskil ruim 90 procent minder broeikasgassen worden uitgestoten in vergelijking met 1990, terwijl het verladen volume met 60 procent groeide.

Yara wil daarnaast de stikstofuitstoot met minstens 20 procent verminderen ten opzichte van 2020. In 2018 halveerde de fabriek in Sluiskil haar stof- en ammoniakemissie al door het vervangen van een oude fabriek door een nieuwe. Yara Sluiskil wordt ook gezien als cruciale systeemspeler die het aan te leggen waterstofnetwerk en ook het elektriciteitsnet kan balanceren door flexibel waterstof af te nemen. De capaciteit van de reusachtige fabrieken is enorm en biedt kansen voor het ontwikkelen van waterstof. Bovendien beschikt het Noorse Yara over veel kennis en heeft ruime ervaring met het produceren, opslaan en transporteren van waterstof in de vorm van ammoniak. Naast blauwe en groene waterstof die de belangrijkste bouwstenen zullen blijven, zet Yara in Sluiskil ook in op circulaire meststoffen. Deze ontwikkelingen staan nu nog in de kinderschoenen, maar bieden perspectief voor nieuwe markten. Deze en andere afspraken heeft het bedrijf gemaakt met de overheid en vastgelegd in een EoP (Expression of Principles) die vandaag is ondertekend door demissionair minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat), Michael Schlaug (algemeen directeur Yara Sluiskil), Gijsbrecht Gunter (management lid Yara Sluiskil) en gedeputeerde Jo-Annes de Bat (Provincie Zeeland).

V.l.n.r. Gijsbrecht Gunter (Yara), Micky Adriaansen (EZ&K), Michael Schlaug (Yara), Jo-Annes de Bat (Provincie Zeeland)

Plannen om minder CO2 uit te stoten

De fabriek in Sluiskil is de grootste van het Noorse concern en ook de grootste meststoffen productielocatie in Noordwest-Europa die zekerheid biedt voor voldoende gezond en betaalbaar voedsel. Europa is nu afhankelijk van import van meststoffen, met name uit Rusland en Wit-Rusland. Strategische autonomie is belangrijk om niet teveel op anderen te hoeven leunen voor cruciale producten zoals meststoffen, AdBlue en CO2. De meststoffen worden wereldwijd gebruikt in precisielandbouw, maar zijn ook terug te vinden in kleinschalige producten die via de handelsketen tot in tuincentra te vinden zijn. Naast meststoffen maakt Yara in Sluiskil een grote hoeveelheid AdBlue, die stikstofuitstoot van dieselmotoren voorkomen. Dit product wordt voornamelijk binnen Europa afgezet. Zonder AdBlue zou de logistiek grotendeels stilstaan, want een moderne dieselmotor functioneert niet zonder deze stikstofremmer. Een minder bekend product is CO2, wat vrijkomt als bijproduct bij het maken van waterstof en ammoniak. CO2 vind je terug in de bubbels van bier en frisdrank, maar wordt ook gebruikt in de glastuinbouw als groeistof. Andere toepassingen zijn gebruik in de farmaceutische sector, het conserveren van voedingsmiddelen of koffie-extractie.

Vanwege haar enorme omvang behoort Yara Sluiskil bij de grootste uitstoters van CO2 in Nederland, ondanks dat het bedrijf tot de top van de wereld behoort als het gaat om de milieu footprint per kilo eindproduct. Elke seconde van het jaar wordt maar liefst 160 kilo product gemaakt in de vestiging in Sluiskil, waarmee wereldwijd 40 miljoen mensen gevoed worden en in heel Europa twee keer de jaarlijkse NOx uitstoot van Nederland wordt gereduceerd. Yara heeft ambitieuze plannen om haar uitstoot nog verder te verminderen. In 2030 wil het bedrijf 1,5 megaton minder CO2 uitstoten, dat is een extra reductie van 0,3 megaton bovenop het Nationale Klimaatakkoord dat al ambitieus is.
Yara Sluiskil wil de klimaatplannen grotendeels voor eind 2025 realiseren en op dit moment zit het al ruimschoots onder het scherpe nationale CO2-reductiepad. Dat betekent dat in de periode 2020-2030 maar liefst 5 miljoen ton CO2 minder wordt uitgestoten dan wanneer het nationale reductiepad bewandeld zou worden. Door de grootschalige plannen van het Noorse bedrijf is sprake van additionaliteit èn versnelling.

Om dat te bereiken gaat Yara de pure CO2 die bij de productie vrijkomt en die niet als grondstof kan worden verkocht, opslaan in lege gasvelden in Noorwegen. Deze techniek heet Carbon Capture and Storage (CCS). Dit wil Yara al in 2025 gaan toepassen, waarmee het meteen het eerste en grootste grensoverschrijdende CCS project in Europa is. Noorwegen heeft al meer dan 25 jaar ervaring met de opslag van CO2 en de Noorse overheid heeft ambitieuze plannen om met de technologie snel en effectief de CO2 uitstoot naar de atmosfeer te voorkomen. De waterstof die op deze manier wordt gemaakt is gedecarboniseerd en wordt blauwe waterstof genoemd. De CO2 wordt vloeibaar gemaakt in Sluiskil en per schip naar Noorwegen vervoerd. Yara heeft in Sluiskil al ruime jaar ervaring met het afvangen, vloeibaar maken en verschepen van CO2. De schepen worden uitgerust met walstroom.

CCS is een snelle en effectieve manier die CO2 reductie garandeert. Parallel zet Yara Sluiskil in op groene waterstof. Dat is waterstof die gemaakt wordt door water te splitsen met wind- of zonnestroom. Deze technologie – die elektrolyse wordt genoemd – is niet nieuw voor het bedrijf, want tot begin jaren ’90 had Yara een grote elektrolyse fabriek in het Noorse Glomfjord die waterkracht als energiebron gebruikte. Na ruim 30 jaar pakt Yara deze technologie weer op in samenwerking met strategische partners. Er liggen nieuwe marktkansen voor groene ammoniak en het Europese beleid stuurt hierop aan. Hoewel Yara verwacht dat groene waterstof in Sluiskil pas na 2035 grootschalig beschikbaar zal zijn, werden de ammoniakfabrieken in de achterliggende onderhoudstops al gereed gemaakt om rechtstreeks groene waterstof in te nemen tot een bepaald volume. In 2018 was Yara samen met Dow en Gasunie de eerste die een loze aardgasleiding in gebruik nam voor waterstoftransport. In 2026 wil Yara een grootschalige connectie met de waterstof backbone en kan daarin een bufferfunctie vervullen als flexibele afnemer. Het CCS project borgt te allen tijde dat er geen CO2 wordt uitgestoten, ook niet als er onvoldoende groene waterstof beschikbaar is.

Een derde spoor dat Yara Sluiskil heeft om haar CO2 uitstoot te verminderen is het toepassen van nieuwe technologie om energiebesparing te realiseren, lachgas te reduceren en machines te elektrificeren. Ook de uitbreiding van uitkoppeling van restwarmte is een optie. Sinds 2009 levert Yara al grootschalig restwarmte en rest-CO2 aan de naastgelegen 125 hectare glastuinbouw. Een aantal van de projecten zijn inmiddels al gerealiseerd wat geresulteerd heeft in 150.000 ton CO2 reductie.

Verbeteren leefomgeving

Het bedrijf wil de uitstoot van alle stikstofhoudende stoffen met minstens 20% verminderen en daarmee de leefomgeving verbeteren. Het gaat om vermindering van zowel ammoniak, stikstofhoudend stof en NOx. In 2018 realiseerde Yara al een halvering van de ammoniak en stikstofhoudende stof uitstoot door een fabriek te sluiten en een nieuwe in bedrijf te nemen. Deze investering was het resultaat van een convenant dat eerder was afgesloten met een milieu-organisatie. Yara investeerde de laatste jaren sowieso veel in nieuwe fabrieken. Sinds 2011 werd door de Noren een miljard euro geïnvesteerd in nieuwe installaties in Sluiskil.

Daarnaast recyclet Yara momenteel 30% van het water wat tijdens het productieproces wordt gebruikt door deze reststromen te gebruiken als grondstof en er opnieuw schoon water van te maken. Het bedrijf heeft een Roadmap opgesteld om nog meer water te hergebruiken, om de water footprint te verlagen. Dat betekent ook dat gekeken wordt hoe minder warm water van het productieproces in het kanaal van Gent naar Terneuzen terecht komt, wat ook weer een verbetering is van de waterkwaliteit en daarmee de leefomgeving.

Steun overheid en vervolgstappen

De overheid gaat samen met Yara onderzoeken wat de knelpunten voor verduurzaming van het bedrijf zijn en op welke manier de overheid een rol kan spelen om deze weg te nemen, in nauwe samenwerking met regionale en lokale overheden. Dit gaat bijvoorbeeld om het aanleggen van de nodige waterstofinfrastructuur, het ondersteunen van innovatieprogramma’s om circulaire producten te ontwikkelen en het creëren een level playing field wat de afzet van groene producten in de markt mogelijk maakt.

De intentieverklaring is een belangrijke stap om tot concrete en bindende maatwerkafspraken te komen tussen de overheid en Yara, om sneller minder CO2 uit te stoten en bij te dragen aan een gezonde en veilige leefomgeving. Deze plannen worden concreter en gedetailleerder uitgewerkt in de Joint Letter of Intent, die beoordeeld wordt door de onafhankelijke Adviescommissie Maatwerkafspraken Verduurzaming Industrie. Vervolgens worden de plannen vertaald in de bindende maatwerkafspraken.

Noot voor de redactie: neem voor meer informatie contact op met: Gijsbrecht Gunter Externe Relaties & Communicatie Yara Sluiskil B.V. + 31 (0) 6 83525990 / gijsbrecht.gunter@yara.com